ارز دیجیتال پولکادات (DOT)

ارز دیجیتال پولکادات یک پروتکل بلاک‌چین است که چندین زنجیره بلوک تخصصی را به یک شبکه واحد متصل می‌کند و به عنوان بخشی از چشم‌انداز گسترده‌ای برای وب طراحی شده است. این ارز دارای پروتکل منبع باز بوده و باعث انجام انتقال ساده‌تر هر‌نوع داده و رمزها را ایجاد کرده و بدین ترتیب زنجیره‌های بلوکی زیادی در این برنامه می‌توانند با یکدیگرهمکاری کنند.

هدف از ایجاد این همکاری به‌وجود آمدن وب غیرمتمرکز و البته خصوصی است که بتواند توسط کاربران کنترل شود. پولکادات نرم‌افزاری است که به دنبال ایجاد انگیزه در شبکه جهانی رایانه برای کار با بلاک‌چینی است که در بالای آن کاربران می‌توانند بلاک‌چین‌های خود را راه‌اندازی و کار کنند.

به‌ بیان ساده‌تر، اگر بلاک‌چین‌های مختلف را راه‌حلی برای مشکلات دنیای واقعی بدانیم، می‌توان شبکه پولکادات را راه‌حلی برای مشکلات خود بلاک‌چین‌ها دانست.

با اینکه دات ارز دیجیتال اصلی شبکه پولکادات است، هر‌کس که بخواهد می‌تواند روی این شبکه برای خود یک بلاک‌چین و یک ارز دیجیتال کاملاً مجزا ایجاد کند و از مدل امنیت اشتراکی شبکه پولکادات بهره‌مند شود.

در حقیقت هر فرد با داشتن دات می‌تواند یک حق‌رأی را برای آینده این شبکه به‌دست بیاورد. مانند بیت‌کوین، اتر و سایر ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاری روی ارز دات، در حقیقت سرمایه‌گذاری روی آینده شبکه است و قیمت این ارز دیجیتال هم با عرضه و تقاضا و امیدواری‌ها نسبت به آینده شبکه پولکادات بالا و پایین خواهد شد.

طبق گفته تیم توسعه‌دهنده پولکادات، این پروژه قصد دارد با گردآوری بهترین ویژگی‌ها از بلاک‌چین‌های چندمنظوره، راه را برای ظهور برنامه‌های غیرمتمرکز با کاربردهای واقعی هموار کرده و دسترسی به خدمات غیرمتمرکز را برای همه کاربران تسهیل کند.

برخلاف بیت‌کوین و صدها ارز دیجیتال دیگر، عرضه پولکادات مبتنی بر استخراج (ماینینگ) نیست و واحدهای آن با روش منحصربه‌فردی توزیع می‌شوند که بسیار شبیه اثبات سهام است.

اگر بلاک‌چین بیت‌کوین و انشعاب‌‌های آن (نظیر بیت‌کوین‌کش ، لایت‌کوین و بیت‌کوین اس وی) را نسل اول بلاک‌چین و بلاک‌چین‌های ارائه‌دهنده قرارداد هوشمند نظیر اتریوم را نسل دوم بلاک‌چین تصورکنیم، آنگاه پولکادات در کنار پروژه‌‍‌هایی همچون کازمز (Cosmos) و کاردانو، پیشتازان نسل سوم بلاک‌چین‌ به‌شمار می‌آیند.

هدف پولکادات رفع محدودیت‌ها و چالش‌های فعلی بلاک‌چین است. برای مثال، آینده بلاک‌چین اتریوم ۲.۰ را تصور کنید. فرض را بر آن می‌گیریم که در آینده این پلتفرم میزبان میلیاردها قرارداد هوشمند خواهد بود که هرکدام برای اپلیکیشنی با کاربرد مجزا طراحی شده‌اند. کاملاً واضح است که حتی با افزایش سرعت تراکنش‌ها (طبق برنامه‌ریزی اتریوم ۲.۰) نیز این پلتفرم در مقابل حجم چشمگیر اطلاعات و تراکنش‌های دنیای غیرمتمرکز آینده پاسخگو نخواهد بود. حالا می‌توانیم هدف از ایجاد شبکه پولکادات را بهتر درک کنیم؛ پروژه‌ای که تلاش می‌کند تا همه بلاک‌چین‌های مختلف را زیر یک سقف گردآورده و بهترین پلتفرم را برای پروژه‌های غیرمتمرکز مهیا کند.

تاریخچه پولکادات و سازنده آن

گاوین وود در ۲۰۱۶ اتریوم را به قصد ساخت و طراحی یک بلاک‌چین منحصربه‌فرد ترک کرد و در ۲۰۱۷ با همکاری پیتر چابان و رابرت هابر‌مایر پولکادات را وارد بازار دیجیتال کرد. در همان آغاز فعالیت و کار رمز ارز dot توانست ۱۴۵ میلیون دلار درآمد داشته باشد.

اما این موفقیت چندی به طول نینجامید که مورد حمله هکرها قرار گرفت. بر اثر این حمله، هکرها ۱۵۰ میلیون دلار به پولکادات ضرر رساندند که این ضرر موجب شد سرعت توسعه این رمز ارز به‌شدت کاهش پیدا کند. چندی طول نکشید که در ۲۰۱۸ پولکادات با قدرت بیشتری به بازار ارز دیجیتال برگشت و با بهتر شدن و ارتقا اکوسیستم Web3 کمک مالی کرد و به پیشرفت ادامه داد. پیشرفت تاکنون بدون افت ادامه داشته به گونه‌ای که در ۲۰۲۰ ایده انتقال حساب را نیز به شبکه خود افزوده است.

مزیت‌های پولکادات نسبت به سایر بلاک‌چین‌ها

سرعت پایین تراکنش‌ها، افزایش غیرمنطقی کارمزدها در بازه‌های زمانی خاص، هاردفورک‌های (به‌روزرسانی‌های اساسی) پی‌درپی، مدیریت وابسته به اشخاص و در نهایت، نبود قابلیت تبدیل مستقیم ارزهای دیجیتال به یکدیگر (به‌دلیل انزوای بلاک‌چین‌ها نسبت به هم) از جمله مهم‌ترین نقاط ضعف بلاک‌چین‌های کنونی محسوب می‌شوند.

این در حالی است که طراحی منحصر به‌ فرد پولکادات، مزایای قابل‌توجهی را نسبت به شبکه‌های سنتی موجود به ارمغان آورده و این شبکه را نسبت به سایر پلتفرم‌های بلاک‌چینی متمایز می‌‌کند:

• مقیاس‌پذیری
• قابلیت ارتقای شبکه بدون انجام هاردفورک
• مدیریت شفاف و غیرمتمرکز
• تعامل‌پذیری و ارتباط میان‌زنجیره‌ای

پولکادات چگونه کار می‌کند؟

برای استفاده از پولکادات، نیازی به دانستن جزئیات عملکرد این شبکه نیست، همان‌طور که امروزه اغلب افراد بدون اطلاعات دقیق از نحوه کار بلاک‌چین، از بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند.

هدف از ایجاد شبکه پولکادات رفع مشکلات مقیاس‌پذیری، تعامل‌پذیری و مدیریت بلاک‌چین‌ها است. به همین خاطر، شبکه پولکادات به‌گونه‌ای طراحی شده است که از یک سو امکان فعالیت موازی بلاک‌چین‌های گوناگون را فراهم کند و از سوی دیگر با استفاده از مدل امنیت اشتراکی، تمامی آنها را در یک شبکه واحد گرد هم آورد. همچنین برخلاف بلاک‌چین‌های سنتی که به‌صورت مجزا از یکدیگر کار می‌کنند، تمامی زنجیره‌های شبکه پولکادات با یکدیگر در ارتباط بوده و قادر به ارسال و دریافت هر نوع پیامی به یکدیگر هستند.

زنجیره‌های موجود در شبکه پولکادات

• ریلِی‌چین (Relay Chain):

زنجیره ریلِی‌چین، قلب شبکه پولکادات و عنصر هماهنگ‌کننده تمامی اجزای شبکه است. هریک از بلاک‌چین‌های مستقل شبکه پولکادات، با اتصال به ریلِی‌چین و اشتراک‌گذاری بلاک‌های خود در این زنجیره، از مدل امنیت اشتراکی پلتفرم پولکادات بهره‌مند می‌شوند. نودهای اعتبارسنج شبکه پولکادات با سهام‌گذاری توکن‌های دات بر روی ریلِی‌چین، مسئولیت اعتبارسنجی و تأیید بلاک‌های ارسالی از تمام بلاک‌چین‌های شبکه را بر عهده می‌گیرند. همچنین همه تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی شبکه، با مشارکت صاحبان توکن‌های دات در همه‌پرسی‌های برگزارشده در ریلِی‌چین انجام می‌گیرد.

• پاراچین‌ها (Parachains):

پاراچین‌ها بلاک‌چین‌های مستقلی هستند که هریک دارای کاربردها، ویژگی‌ها و قوانین خاص خود بوده و با استفاده از زیرساخت خاص شبکه پولکادات که «سابستریت» (Substrate) نام دارد ساخته می‌شوند. واژه پاراچین برگرفته از عبارت «Parallelized chains» به‌معنای زنجیره‌های موازی است. بنابراین تراکنش‌های شبکه، به‌صورت موازی روی پاراچین‌ها اجرا شده و در بازه‌های زمانی مشخصی روی ریلِی‌چین ثبت می‌شوند. هریک از این بازه‌های زمانی مشخص یک اسلات (Slot) نامیده می‌شود و هر پاراچین اسلات مخصوص به خود را روی ریلِی‌چین در اختیار دارد. تراکنش‌های انجام‌شده در هر پاراچین، توسط نودهای رابط (Collators) پردازش شده و در بلاک‌ها ثبت می‌شوند. علاوه بر این، هر پاراچین می‌تواند با ارسال و دریافت تراکنش از دیگر پاراچین‌ها، با آنها در ارتباط باشد.

• پاراتریدها (Parathreads):

پاراتریدها (یا زنجیره‌های موازی)، ساختارهای داده جایگزینی برای پاراچین‌ها هستند. این زنجیره‌ها از منظر فنی شباهت بسیاری به پاراچین‌ها دارند، اما نحوه اتصال آنها به شبکه و مدل اقتصادی‌شان اندکی با پاراچین‌ها تفاوت دارد. صاحبان کسب‌و‌کار‌ها یا برنامه‌های غیرمتمرکز گوناگون، می‌توانند به‌جای اجاره یک اسلات اختصاصی پاراچین و اتصال همیشگی به ریلِی‌چین، با مبلغی بسیار کمتر یک پاراترید را در اختیار گرفته و تنها در مواقع موردنیاز به ریلِی چین متصل شوند. مدل اقتصادی پاراتریدها اصطلاحاً «پرداخت بر اساس استفاده» نامیده می‌شود. به این معنی که پاراتریدهای گوناگون در صورت نیاز به ثبت بلاک روی ریلِی‌چین، با شرکت در یک مزایده عمومی اسلات بعدی شبکه را در اختیار گرفته و بلاک خود را به ریلِی‌چین ارسال می‌کنند.

• پل‌ها (Bridges):

پل‌های شبکه پولکادات، نوع خاصی از پاراچین‌ها هستند که به‌منظور برقراری ارتباط میان بلاک‌چین‌های متفاوت، با قوانین اقتصادی و زیرساخت‌های فنی متفاوت مورد‌استفاده قرار می‌گیرند. این پل‌ها با ساختار غیرمتمرکز و بدون نیاز به اعتماد خود، امکان ارسال و دریافت تراکنش از سایر بلاک‌چین‌های سنتی نظیر بیت‌کوین و اتریوم را فراهم می‌کنند. با بهره‌گیری از فناوری پل‌های بلاک‌چین، مشکل ایزوله‌‌ بودن بلاک‌چین‌ها برطرف شده و تعامل‌پذیری میان شبکه‌های بلاک‌چینی گوناگون محقق می‌شود.

مشارکت‌کنندگان در شبکه پولکادات

نودهای اعتبارسنج (Validators):

اعتبارسنج‌ها مسئول حفظ امنیت ریلِی‌چین هستند. هریک از دارندگان توکن‌های دات، می‌توانند با سهام‌گذاری توکن‌های خود، تبدیل به یک نود اعتبارسنج شده و وظیفه ساخت بلاک‌های ریلِی‌چین را برعهده بگیرند. نودهای اعتبارسنج بلاک‌های پیشنهادی از سوی پاراچین‌ها را دریافت کرده و با اعتبارسنجی این بلاک‌ها، آنها را در ریلِی‌چین ثبت می‌کنند. این نودها در صورت عملکرد صحیح، پاداش ساخت بلاک (شامل کارمزد تراکنش‌ها) را دریافت خواهند کرد.

نودهای رابط (Collators):

نودهای رابط هر پاراچین تراکنش‌های کاربران پاراچین را جمع‌آوری و اجرا می‌کنند، سپس این تراکنش‌ها را در یک بلاک کاندید گردآوری کرده و آن را همراه با اثبات انتقال حالت، به نودهای اعتبارسنج مربوط به پاراچین خود ارائه می‌دهند. اختیارات نودهای رابط هر پاراچین، درست مشابه اختیاراتی است که در بلاک‌چین‌های مبتنی بر اثبات کار به ماینر‌ها داده می‌شود.

نودهای گزیننده (Naminators):

ممکن است افرادی مایل به مشارکت در امنیت ریلِی‌چین و کسب درآمد از شبکه پولکادات باشند، اما توانایی یا حوصله راه‌اندازی یک فول‌نود تمام‌وقت (سیستمی که همیشه روشن باشد) را نداشته باشند. این افراد می‌توانند یک نود گزیننده راه‌اندازی کنند تا با گزینش اعتبارسنج‌های قابل‌اعتماد، در امنیت شبکه سهیم شده و درآمد کسب کنند. هر گزیننده به نسبت مبلغی که در شبکه سهام‌گذاری کرده، حق رأی خواهد داشت. در صورتی که هریک از این اعتبارسنج‌ها رفتار خرابکارانه‌ای از خود نشان دهند، نود اعتبارسنج جریمه شده و نودهای گزیننده‌ای که او را انتخاب کرده‌اند نیز توکن‌های سهام‌گذاری خود را از دست خواهند داد.

نودهای ناظر (Fishermen):

فیشرمن‌ها یا ناظران نیز مانند نودهای رابط، فول‌نود پاراچین مخصوص به خود هستند اما نقشی متفاوت در شبکه پولکادات ایفا می‌کنند. ناظران به‌جای تولید بلاک‌های پاراچین و انتقال حالت‌ها (وظیفه‌ای که نودهای رابط هر پاراچین انجام می‌دهند)، بر این روند نظارت کرده و اطمینان حاصل می‌کنند که هیچ انتقال حالت نامعتبری در پاراچین انجام نشود. آنها در صورت مشاهده رفتار خرابکارانه در پاراچین، این رفتار را گزارش می‌دهند و در صورتی که صحت گزارش آنها اثبات شود، پاداش قابل‌توجهی از شبکه دریافت می‌کنند. همچنین در صورتی که گزارش آنها اشتباه باشد، با ریسک از دست‌‌دادن توکن‌های سهام‌گذاری‌شده خود مواجه خواهند بود.

نقش ارز دیجیتال پولکادات

ارز دیجیتال دات، سه هدف اصلی را در شبکه پولکادات ارائه می‌دهد:

حاکمیت: هولدرهای ارز دیجیتال دات کنترل کاملی بر این پروتکل خواهند داشت. امتیازاتی که معمولا در پلتفرم‌های دیگر به ماینرها داده می‌شود از جمله تعیین ساختار کارمزد، تغییرات پروتکل و عملیات اضافه‌سازی یا حذف پاراچین در این پروتکل، به دارندگان توکن DOT اختصاص می‌یابد. با اینکه این امتیازات به طور رسمی به دارندگان واگذار نمی‌شود، اما به خاطر هولد کردن توکن‌ها، در فرایند تصمیم گیری مشارکت خواهند داشت.

• عملیات: دارندگان توکن‌های دات، مکانیسم اجماع شبکه Polkadot را تسهیل می‌کنند. هولدرای ارز دیجیتال DOT برای تضعیف حملات احتمالی باید ضمن حفظ یکپارچگی و اجماع، مشارکت فعالی داشته باشند.
• پرداخت: شبکه به دارندگان توکن دات و افرادی که در شبکه فعالیت بالایی داشته باشند، پاداش‌هایی در قالب ارز دیجیتال DOT اعطا می‌کند. علاوه بر این، برای اضافه کردن پاراچین‌های جدید نیاز است که توکن دات الحاق شود.

تفاوت پولکادات با بیت‌کوین و اتریوم

ازجمله تفاوت‌هایی که می‌توان بین رمزارز پولکادات با بیت‌کوین و اتریوم مشاهده کرد این‌هاست:

• تیم توسعه‌دهنده و تاریخچه آن
• نوع فناوری
• نوع خدمات‌رسانی
• الگوریتم اجماع

توکن‌ دات چیست؟

توکن‌دات در واقع همان پولکادات است و در شبکه به چند دلیل به‌کار برده می‌شود:

کاربرانی که توکن‌دات DOT دارند می‌توانند بر شبکه مدیریت کامل داشته باشند و این تفاوت بزرگ بین پولکادات و سایر رمزارزهاست که آن‌ها توانایی کنترل شبکه را ندارند.

علاوه بر مدیریت به کاربرانی که در شبکه رمزارز پولکادات فعالیت دارند و دارای رفتار مناسب و صداقت هستند نیز پاداش داده خواهد شد و کاربران متخلف نیز مجازات می‌شوند.

Parachain بدون استفاده در این شبکه با جدا کردن توکن‎هایی که پیوند خورده‌اند از بین می‎رود، که در اصل می‌توان گفت همان گواهی اثبات سهام است.

کیف‌پول ارز دیجیتال پولکادات

کیف‌پول پولکا والت (Polkawallet)

پولکا والت یک کیف‌پول چند ارزی است. این والت از رمزارزهایی مانند پولکادات، آکالا و کوسوما و… پشتیبانی می‌کند. با کمک این والت می‌توانید ارزهای قفل شده و ذخیره شده‌تان را ببینید و با چند حرکت کوتاه ارز خود را از حسابی به‌حساب دیگر انتقال دهید.

کیف‌پول مث والت (Mathwallet)

والت دومی که قصد معرفی آن را داریم Mathwallet نام دارد که دست شما را برای نگهداری چند ارز مختلف باز می‌گذارد و امکان ذخیره ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین اتریوم، تتر و کازماس و… را خواهید داشت. با نصب اپلیکیشن این والت روی تلفن همراه خود می‌توانید از آن استفاده کنید و یا از نسخه تحت وب آن روی مرورگرتان بهره ببرید. مث والت هر روز خبرهای تازه‌ای برای شما دارد به‌طوری‌که می‌توانید از زبانه News از این اخبار مطلع شوید.

 کیف پول سافیپل (Safepal)

سومین کیف‌پولی که آن را معرفی می‌کنیم جزو بهترین والت‌های پولکادات است. سافیپل برخلاف دو والت قبلی، کیف پولی سخت‌افزاری است که به‌صورت آفلاین در دسترس است و ارزهای زیادی ازجمله پولکادات و توکن‌های ERC-20 و… را پشتیبانی می‌کند. این والت از سیستم خودتخریبی (Self-Destroy) استفاده می‌کند که سبب امنیت بسیار بالای والت شما می‌شود.

خریدوفروش ارز دیجیتال پولکادات چگونه است؟

• ابتدا ارز فیات خریداری کنید و سپس به کیف‌پول خود منتقل کنید.
• سپس آن را به یکی از ۲ رمزارز اتریوم یا بیت‌کوین تبدیل کنید.
• پس از تغییر فیات به اتریوم یا بیت‎کوین اکنون می‎توانید پولکادات خریداری کنید یا می‌توانید آن را به فروش برسانید.

مزایا و معایب ارز دیجیتال پولکادات

مزایا:

• کار گروهی پولکادات

پولکادات این امکان را فراهم کرده که کاربران بتوانند به‌سادگی اطلاعات عملکردی خود را به سایر کاربرهای پولکادات ارائه دهند تا بتوانند عملکرد خود را برای رسیدن به نتیجه بهتر، بهبود ببخشند.

• مقیاس‎پذیری

هر بلاک‌چینی فقط می‌تواند به مقدار مشخصی تراکنش یا ترافیک داده‌ای پاسخ دهد، اما بلاک‌چین پولکادات به دلیل نوع شبکه‌ای که دارد، قادر است حجم زیادی از تراکنش‌ها را در یک‌زمان مشخص پردازش کند و این ویژگی و مزیت پولکادات به دلیل شبکه چند زنجیره‌ای است که دارد.

• افزایش امینت پولکادات

از مهم‌ترین مزایای پولکادات افزایش امنیت است که این اجازه را به کاربران می‌دهد تا در حد امکان مستقل باشند و تمام شبکه‎های متصل به این شبکه را امن نگه می‌دارد.

• تسهیل نوآوری ساده

در این رمزارز قابلیت ساخت بلاک‌چین سفارشی برای کاربران وجود دارد که موجب می‌شود توسعه‌دهنده‌های بیشتری در این شبکه به فعالیت بپردازند.

• بدون نیاز به فورک

رمزارز بیت‌کوین و اتریوم بدون فورک برای به‌روزرسانی با مشکل مواجه خواهند شد اما در پولکادات برای برطرف کردن باگ‎ها، به‌روزرسانی‌ها و همچنین اضافه کردن بخش‎ها و قابلیت‎های جدید بدون فورک نیز عمل خواهند کرد.

معایب:

• مبلغ جابه‌جایی توسعه‌دهندگان

برای شروع و راه‌اندازی یک اپلیکیشن درپاراچین‌هایی که در Polkadot وجود دارند، اول باید قابلیت و دسترسی در پاراچین فعلی وجود داشته باشد که این یکی از مشکلات و نقاط ضعف این شبکه است.

• بازار اشباع شده

پولکادات اولین شرکتی نیست که وارد حوزه بلاک‌چین‌هایی با قرارداد هوشمند اثبات سهام شده است و باید با رقیبانی مانند: کازماس، نییِر، سولانا، کاردانو و تزوس به رقابت بپردازد.

• باگ‌های اولیه

اولین هکی که پولکادات را مورد هدف قرارداد در سال ۲۰۱۷ و ماه ژانویه بود که هکرها، قبل از اینکه Polkadot اقدام امنیتی خود را عملی کند، از موجودی کیف‌پول این شبکه ۳۳ میلیون دلار به سرقت بردند. دومین هکی که اتفاق افتاد، باگ والت چند امضایی بود که بعد از اولین عرضه رمزارز پولکادات رخ داد و هکرها به دلیل آسیب‌پذیر بودن کدها توانستند برای بار دوم آن را هک کنند.